Iż-żjarat riċenti ta’ Macron fl-Afrika jirrakkontaw storja ta’ Franza li għamlet att ta’ indiema għad-delitti kolonjali tagħha filwaqt li tipprova żżomm l-influwenza tagħha li wiret mill-kolonjaliżmu.
Fl-aħħar ta’ Lulju 2022, il-President Franċiż Emmanuel Macron temm il-mawra tiegħu fil-Kamerun, il-Benin u l-Ginea Bissaw. Huwa għamel ukoll żjara lil Algérie 25-27 ta’ Awwissu.
L-ewwel daqqa t'għajn, diffiċli tifhem għaliex għażel dawn il-pajjiżi apparentement differenti ħafna: tliet eks kolonji Franċiżi – il-Kamerun, il-Benin u l-Alġerija – u eks kolonja waħda Portugiża – il-Ginea Bissaw.
Madankollu, b’mod ġenerali, iż-żjarat tas-Sur Macron jiżvelaw li Franza qed tindem mid-delitti kolonjali tagħha filwaqt li tipprova żżomm l-influwenza li ġejja mill-kolonjaliżmu.
Dawn iż-żewġ temi dehru wkoll waqt il- Samit ġdid Franza-Afrika organizzata f'Ottubru 2021 f'Montpellier. Macron wiegħed li jinvesti f'negozji ġodda tat-teknoloġija Afrikana sabiex testendi l-influwenza tal-kumpaniji privati Franċiżi, filwaqt li jippromwovi l- rapport tal-akkademiku Achille Mbembe dwar ir-relazzjonijiet ġodda bejn Franza u l-Afrika.
Il-President Franċiż kellu opportunità oħra biex juri r-relazzjonijiet tajbin li għandu mal-mexxejja Afrikani, waqt il- Samit Unjoni Ewropea-Unjoni Afrikana fi Frar 2022, li kienet organizzata b’mod konġunt minn Macron – Franza kellha l-presidenza tal-Unjoni Ewropea dak iż-żmien – u mill-President tal-Kunsill tal-UE, Charles Michel.
L-isforzi ta 'indiema twettqu matul kull waħda miż-żjarat riċenti tiegħu fil-pajjiż. Waqt konferenza stampa mal-President tal-Kamerun Paul Biya, Macron qal li l-arkivji ta’ Franza dwar il-ħakma kolonjali fil-Kamerun se jkunu miftuħa “fit-totalità tagħhom”. Qal li jittama li storiċi miż-żewġ pajjiżi jaħdmu flimkien biex jitfgħu dawl fuq il-“mumenti koroh”.
Fil-Benin, il-President Franċiż akkumpanjat il-President tal-Benin, Patrice Talon, waqt iż-żjara ta’ wirja ddedikata għat-teżori rjali ta’ Abomey, misruqa minn Franza 139 sena ilu u rritornat lura f’Novembru 2021. Fil-Ginea Bissaw, huwa għandu ħabbret il-ftuħ ta' skola Franċiża u t-twaqqif ta' programm ta' skambju sportiv, b'konformità mal-importanza akbar li jagħti lid-diplomazija kulturali.
L-isforzi li saru matul dawn it-tliet żjarat biex tiġi ppreservata l-influwenza ta’ Franza kienu evidenti wkoll. Minħabba l-preżenza dejjem tonqos tat-truppi Franċiżi fil-Mali, Pariġi qed tfittex għażliet militari ġodda u tittama li ssibhom mal-ospiti ta’ Macron. Fil-Benin, il-president Franċiż għalhekk tkellem dwar is-sigurtà, filwaqt li f’Yaoundé afferma mill-ġdid li Franza baqgħet marbut għas-sigurtà kontinentali.
Fil-Ginea Bissaw, Macron qal li Franza trid " biex tikkontribwixxi fil-ġlieda kontra t-terroriżmu fir-reġjun kollu”.
Mill-perspettiva tiegħi, Macron qed juża d-domanda dejjem tikber mis-soċjetajiet Afrikani għal dekolonizzazzjoni aktar fundamentali bħala skuża biex tkompli teżerċita influwenza fuq il-kontinent.
Tikkoreġi l-iżbalji tal-istorja kolonjali
L-abbozz ġustizzja dekolonjali reċentement ġie evokat minn poteri kolonjali oħra preċedenti biex jirrestawraw l-immaġni tagħhom fl-Afrika. Il-Belġju reċentement lura sinna ta Patrice Lumumba, l-ewwel Prim Ministru tal-Kongo, 61 sena wara li awtorizza l-qtil tieg[u.
Il-korrezzjoni tal-iżbalji li saru waqt il-kolonizzazzjoni saret mod popolari għall-gvernijiet tat-Tramuntana biex jipprattikaw id-diplomazija tagħhom fl-Afrika. Fil-passat kien hemm sejħiet għal relazzjonijiet ġodda u biex jinsa l-passat kolonjali. Illum, il-kapijiet tal-istat juru r-rieda tagħhom li jerfgħu r-responsabbiltà għad-delitti kolonjali. Is-Segretarju tal-Istat Amerikan Antony Blinken, pereżempju, enfasizza l-ħtieġa li ssir " msieħba ugwali u tagħraf li hemm
ġenerazzjonijiet ta’ Afrikani li d-destin tagħhom ġie ssawwar mis-setgħat kolonjali.
Fl-opinjoni tiegħi, dan huwa mod għaqli kif jitreġġa’ lura x-xenarju żviluppat mir-Russi u ċ-Ċiniżi li jirrimarkaw li qatt ma kkolonizzaw dan il-kontinent, argument li diġà sar fis-sittinijiet meta Zhou Enlai u Leonid Brezhnev żar l-Afrika.
Fl-attentat tiegħu li jerġa’ jikteb din in-narrattiva, Macron wasal sa fejn irrefera għar-Russja bħala “waħda mill-aħħar poteri kolonjali imperjali” għall-invażjoni tiegħu tal-Ukrajna.
Dan kollu huwa parti mit-tidwira ċinika ta’ Macron dwar id-dekolonizzazzjoni, il-verżjoni tiegħu għandha t-tendenza li tirranġa l-ħażin tal-passat filwaqt li tirreġġa’ lura l-kawża tad-dekolonizzazzjoni permezz ta’ intervent.
Interess imġedded fl-Afrika
Dak li jiddifferenzja lil Franza mill-Istati Uniti u l-Belġju huwa li l-Élysée qed tipprova tikkontrobilanċja pożizzjoni militari li qed tonqos fil-Mali. It-truppi tagħha jħallu l-pajjiż u jiġu sostitwiti minn merċenarji Russi, il-famużi grupp Wagner.
Franza intervjeniet fit-tramuntana tal-Mali fl-2013 bil-Operazzjoni Serval. Pariġi talbet ukoll kapaċitajiet u taħriġ addizzjonali minn nazzjonijiet bħall-Belġju u l-Isvezja bil-għan li jwarrbu l-ġellieda Iżlamiċi fis-Saħel.
Il-loġika tal-Gwerra Bierda li ġiet imposta fuq dan il-vjaġġ hija, madankollu, wisq simplistika. Ma tqisx il-politika reġjonali tal-Afrika tal-Punent, fejn il-Komunità Ekonomika tal-Istati tal-Afrika tal-Punent (ECOWAS) iħoss dejjem aktar il-ħtieġa li jieħu azzjoni kontra kolp ta' stat li laqtu r-reġjun: il-Mali f'Awwissu 2020 u Mejju 2021, il-Ginea f'Settembru 2021, il-Burkina Faso f'Jannar 2022 u l-attentat fallut ta' kolp ta' stat fil-Ginea Bissaw fi Frar 2022.
Ħafna aktar mill-intervent fl-Ukrajna, il-kolpijiet ta’ stat fl-Afrika tal-Punent jispjegaw ukoll dak li ġab lil Macron fil-Ginea Bissaw, il-pajjiż li assuma l-presidenza b’rotazzjoni tal-ECOWAS f’Lulju. Din l-organizzazzjoni għandha wkoll neħħa s-sanzjonijiet tagħha meta l-ġunta tal-Mali wiegħdet li se tagħmel elezzjonijiet fi Frar tal-2024.
L-ECOWAS irnexxielha wkoll tilħaq ftehim mal-ġunta militari tal-Burkina Faso dwar skeda ta' żmien għat-tranżizzjoni għad-demokrazija. Ir-ritorn għall-ħakma ċivili huwa skedat għal Lulju 2024.
Billi jagħmel il-wegħda doppja lill-Ginea Bissaw li żżid l-investimenti kulturali u li tipprovdiha bl-armi, Mcron ifittex li jindaħal fl-organizzazzjoni reġjonali, minkejja l-fatt li Franza "dejjem irrispettat" il-pożizzjoni tal-ECOWAS dwar kwistjonijiet reġjonali. Hija sempliċiment mistoqsija li l-Élysée tkopri l-Afrika tal-Punent mingħajr ma jkollha għalfejn tittrasferixxi diplomatikament bejn bliet kapitali differenti tal-Afrika tal-Punent, meta jkun meħtieġ li jiġi protett interess vitali.
Iż-żamma tal-attenzjoni fuq l-Ukrajna u fuq il-missjoni ta' Lavrov kienet għalhekk fl-interess tal-president Franċiż, li inċidentalment kien mistoqsi għaliex il-pajjiżi Afrikani ma kinux irċevew tali kunsinni tal-armi faċilment mill-Ukrajna. Dawn imbagħad jistgħu jiġu ppreżentati bħala xi ħaġa pożittiva, aktar milli politika diżastruża li kważi qatt ma taħdem.
Bħal dejjem, huma nies komuni li se jħallsu l-prezz, peress li huma sfurzati jgħixu f'soċjetajiet dejjem aktar armati ħafna. IL rewwixta fit-Tramuntana tal-Mali fl-2013, li Macron issa qed jipprova jamministra permezz tal-ECOWAS, kienet il-konsegwenza tal-2011 intervent militari ta Franza u l-alleati tag[ha fil-Libja u t-twaqqigħ sussegwenti tal-mexxej Libjan Muammar Gaddafi.
Dan jista 'jwaqqaf l-iżvilupp ta' dawn il-pajjiżi b'snin, u jżommhom milli jingħaqdu mal-ekonomiji tal-"Iljuni tal-Afrika" - l-Etjopja, il-Gana, il-Kenja, il-Możambik, in-Niġerja u l-Afrika t'Isfel - kollha evitati minn Macron.
Frank Gerits, Research Fellow fl-Università tal-Istat Ħieles, l-Afrika t'Isfel u Assistent Professur fl-Istorja tar-Relazzjonijiet Internazzjonali, Università ta ’Utrecht
Dan l-artikolu huwa ppubblikat mill-ġdid Il Konversazzjoni taħt liċenzja ta 'Creative Commons. Aqra l- oriġinali artikolu.