Żewġ NGOs, Human Rights Watch u Border Forensics, jakkużaw lill-Aġenzija Ewropea għall-Gwardja tal-Fruntiera u tal-Kosta Frontex li tinforma lill-gwardja tal-kosta Libjana meta bastimenti tal-migranti u refuġjati jkunu f’diffikultà fil-Mediterran.
Il-gwardji tal-kosta Libjani huma fuq saqajhom kuljum: ma jiddejqux jinterċettaw dgħajjes tal-migranti li mbagħad jintbagħtu lura bil-forza lejn il-Libja, fejn ġeneralment isofru abbuż. Skont l-NGOs Human Rights Watch u Border Forensics, li għadhom kif ippubblikaw fajl bl-isem "Airborne Complicity: Frontex Aerial Surveillance Enables Abuse" - tifhem: "Kompliċità fis-sema: sorveljanza mill-ajru mill-Frontex tiffaċilita l-abbużi" -, l-Aġenzija Ewropea għall-Fruntieri u l-Gwardja tal-Kosta (Frontex) għandha rwol importanti, grazzi għall-ajruplani tagħha u wieħed mid-drones tagħha, fl-allerti mibgħuta lill-gwardja tal-kosta Libjana.
Riskji ta' trattament inuman?
B'mod ġenerali, huwa l-użu ta' sorveljanza mill-ajru mill-Frontex li jisfida liż-żewġ NGOs. L-aġenzija Ewropea tuża apparat li l-flussi tal-vidjow tagħhom jiġu trażmessi lil ċentru ta’ koordinazzjoni fil-kwartieri ġenerali tagħha f’Varsavja. Għalhekk, Frontex tiddeċiedi jekk twissiex jew le dwar is-sitwazzjoni tad-dgħajjes tal-migranti misjuba. Imma min hu mwissi? Dan huwa fejn iż-żarbun joqros. Filwaqt li l-Frontex tafferma b'mod ċar u qawwi li ssalva l-ħajjiet, Human Rights Watch u Border Forensics jiżguraw li l-informazzjoni tagħha fil-fatt isservi lill-awtoritajiet Libjani.
“Billi twissi lill-awtoritajiet Libjani dwar dgħajjes li jġorru l-migranti, jafu li dawn il-migranti se jiġu rritornati għal trattament atroċi, u minkejja għażliet oħra, Frontex hija kompliċi f’dawn l-abbużi”, sempliċement tiġbor Judith Sunderland, id-deputat direttur tal-Ewropa u l-Asja Ċentrali. Diviżjoni fil-Human Rights Watch. U r-retorika tal-Frontex se tibqa’ “traġikament bla sens sakemm din l-aġenzija tuża t-teknoloġija u l-informazzjoni għad-dispożizzjoni tagħha biex tiżgura li n-nies jiġu salvati malajr u jkunu jistgħu jiżbarkaw f’portijiet sikuri”.
Storja dritt marittimu?
L-għan tal-Frontex huwa għalhekk li tipprevjeni lill-migranti milli jaslu fiż-żona tal-UE aktar milli li ssalva l-ħajjiet. L-NGOs jiddependu, biex jaffermaw dan, fuq l-istatistika: skont huma, il-gwardja tal-kosta Libjana tinterċetta aktar dgħajjes meta s-sorveljanza tal-Frontex tkun aktar importanti.
Akkużi serji. Li jista’ jkollu konsegwenzi għall-Frontex u għall-Ewropa. Ġimagħtejn ilu, iċ-Ċentru Ewropew għad-Drittijiet Kostituzzjonali u tal-Bniedem (ECCHR) ressaq ilment quddiem il-Qorti Kriminali Internazzjonali (ICC) għal “delitti kontra l-umanità” li saru kontra migranti u refuġjati fil-Libja, mill-awtoritajiet Ewropej.
Human Rights Watch u Border Forensics jiddeploraw “in-nuqqas ta’ trasparenza tal-Frontex” li, skont huma, “jagħmilha diffiċli biex jiġu vverifikati l-fatti u tfixkel ir-responsabbiltà” tal-aġenzija Ewropea. L-NGOs jakkużaw lil dawn tal-aħħar li ħassru d-dokumenti li setgħu jikkonsultaw. Frontex tiddefendi lilha nnifisha billi tiżgura li hija obbligata, taħt il-liġi marittima, li tavża lill-awtoritajiet kostali kompetenti f'każ ta' sitwazzjonijiet ta' periklu fuq il-baħar.Iżda, jikkonkludu l-NGOs, id-drittijiet tal-bniedem għandhom jitqiesu wkoll. U jidher ċar li r-riskji ta’ tortura jew trattament krudili, inuman u degradanti fil-Libja kellhom jimbuttaw lill-aġenzija biex tmur lil hinn mill-liġi marittima.