Fil-Marokk u fit-Tuneżija, faqqgħet vjolenza waqt il-partiti taċ-Champions League. Fenomenu rikorrenti, madwar il-kontinent u partikolarment fl-Afrika ta' Fuq.
Huwa “fatt ta’ partita” li stajna ngħaddu mingħajrha... F’Radès, it-Tuneżija, fid-29 ta’ April, partitarji ta’ Espérance de Tunis, il-klabb ewlieni tal-kapitali, qattgħu l-ewwel taqsima pjuttost kalma, waqt il-laqgħa taċ-Champions League Afrikani. bejn il-klabb tag[hom u l-Isport Youth of Kabylie. Iżda fil-halftime, seħħet vjolenza. U rajna partitarju joħroġ armat... bil-lupa!
Xi ħaġa ESTREMMENT anormali ġrat ilbieraħ filgħaxija f'Rades.
Il-partitarji ta' Esperance kienu dixxiplinati u fl-ordni kollha matul l-1 HT.
Xi individwi bdew jikkawżaw problemi fl-HT... wieħed minnhom kellu Lupa...
M'intix permess li ġġib lajter fi grawnd...#Tuneżija pic.twitter.com/IQpZbdQM0D— Souhail Khmira (@SKhmira) April 30, 2023
Sanzjonijiet li ma tantx huma dissważivi
Biżżejjed biex jibża’ mill-agħar għall-klabb l-ieħor ta’ Tuneż, Club Africain, li jumejn wara ltaqa’ ma’ Étoile Sportive du Sahel. Il-kumitat maniġerjali tal-Club Africain iddeċieda li jappella lill-partitarji tiegħu biex jikkalmaw. Kienet kwistjoni li tiġi evitata l-vjolenza fl-istands, li tista’ twassal għal sanzjonijiet.
Għax għal Esperance, il-ġrajjiet tat-28 ta’ April jistgħu jkunu serji. Il-Konfederazzjoni tal-Futbol Afrikan (CAF) tabilħaqq qed tikkunsidra sanzjonijiet ħorox kontra l-klabb Tuneżin. L-istituzzjoni Afrikana kienet diġà imponiet erba’ logħbiet bil-magħluq kontra Esperance, li tnejn minnhom ġew sospiżi, wara vjolenza li seħħet waqt laqgħa kontra Al-Ahly fl-2021.
Dawn l-avvenimenti vjolenti ma jolqtux biss lit-Tuneżija. Fid-29 ta’ April, partitarju żagħżugħ ta’ Raja Casablanca, li kien kontra Al-Ahly, miet ħdejn l-istadium, aktarx minħabba l-kanuni tal-ilma użati mill-forzi tas-sigurtà.
Mewġa ta’ vjolenza li mhix ġdida, kullimkien fl-Afrika, u b’mod aktar partikolari fl-Afrika ta’ Fuq. Niftakru, fi Frar 2012, rewwixti fatali wara partita, fl-Eġittu, bejn Al-Masry u Al-Ahly. Ħdax-il partitarju ġew ikkundannati għall-mewt fl-2015, wara proċess qawwi. Kien hemm ħafna avvenimenti bħal dawn matul l-aħħar sitt deċennji. Bħal f’Accra, fejn stampede qatlet aktar minn 120 persuna fl-2001. Filwaqt li, ftit qabel, fil-Kenja, il-President tar-Repubblika Daniel arap Moi kien fil-mira ta’ partitarji rrabjati.
Żgħażagħ diżillużi
Imma x'inhi l-problema? Għaliex il-futbol u l-vjolenza għadhom sfortunatament marbuta fl-Afrika? Fl-2017, Amine Mougou, kelliem għall-Federazzjoni Tuneżina tal-Futbol, qieset li l-inċidenti fl-istadiums xehdu għal "fenomenu soċjali li jmur lil hinn mill-isport" u li kienet "it-tensjoni fil-pajjiż li tirbaħ fl-istadiums". Studju, ikkummissjonat mill-gvern, indika dak iż-żmien li l-vjolenza kienet żdiedet taħt ir-reġim ta’ Zine el-Abidine Ben Ali, li ppermetta lill-partitarji “jipprotestaw” minkejja r-restrizzjonijiet tar-reġim. L-istands tal-grawnds Tuneżini ilhom, minn ħafna qabel l-2011, postijiet ta’ talbiet politiċi għaż-żgħażagħ tal-pajjiż.
Is-sena li għaddiet, mistoqsi wara l-vjolenza fl-istadium Moulay Abdellah fir-Rabat, is-soċjologu Abderrahim Bourkia, professur fl-Istitut tax-Xjenzi tal-Isport f’Setttat, talab għal “sanzjonijiet u appoġġ eżemplari” għal partitarji vjolenti żgħażagħ. “Wasal iż-żmien li ninvestu fiż-żgħażagħ tagħna u nimplimentaw politika għalihom u programmi li jinkluduhom kollha. Inkella, ikollna biss bombi tal-ħin li jistgħu jisplodu f’kull ħin u kullimkien,” spjega. Fi kliem ieħor, il-miżuri meħuda mill-awtoritajiet tal-pajjiżi – fil-Marokk, bosta klabbs jiġu sanzjonati regolarment – iridu jkunu akkumpanjati minn politika ta’ appoġġ effettiva.