[Edito] Ir-Rwanda: għall-apoloġiji Franċiżi, ikollna mmorru lura

“Maħfra sinċiera ma tistennax apoloġija,” kitbet l-awtriċi Brittanika Sara Paddison, li Emmanuel Macron u Paul Kagame apparentement qrawha. Fir-Rwanda, ta’ qabel ilbieraħ, tabilħaqq kien hemm talba għall-maħfra minn Emmanuel Macron, fid-diskors tiegħu li għamel fit-Tifkira tal-Ġenoċidju kontra t-Tutsi. Il-Kap tal-Istat, li ġie minn Pariġi biex jiltaqa’ ma’ Kagame, sejjaħ “dawk li għaddew bil-lejl biex jagħtuna d-don li jaħfrilna”. Ifhem lil Franza. Għall-iskużi, min-naħa l-oħra, ikun meħtieġ li ħadid. Għal kważi kwarta, ir-Rwanda stennew ċertu kliem mill-president Franċiż. Iżda dawn ittiżnu minn Emmanuel Macron li, għalhekk, mhux se jkun għamel la apoloġija u lanqas ammissjoni ta’ ħtija.

"Kliem kien jiswa aktar minn apoloġija"

“Meta l-irġiel ma jistgħux ibiddlu l-affarijiet, ibiddlu l-kliem”, qal Jaurès. Dan ma deherx li jolqot lil Paul Kagame. Il-President tar-Rwanda, waqt li pprova jiġġustifika dan in-nuqqas ta’ apoloġija mill-kontroparti tiegħu Franċiż, assigura li “kliemu kellu aktar valur minn apoloġija”. Il-familji tal-vittmi Tutsi tal-ġenoċidju se japprezzaw. Jekk id-diskors ta’ Emmanuel Macron ġieli kien jolqot, il-kliem kien jintiżnu. Minbarra n-nuqqas ta’ formulazzjoni ta’ skużi, il-President Macron irrikonoxxa “il-firxa” tar-“responsabbiltajiet” Franċiżi bejn l-1990 u l-1994, mingħajr madankollu ma ħalla l-ebda ammissjoni ta’ ħtija. Kliem li jmur fid-direzzjoni tar-rapport tal-istoriċi li ressaq lill-president Franċiż fl-aħħar ta’ Marzu u li jnaddaf lil Franza kemm jista’ jkun.

L-Alġerija u r-Rwanda jistgħu jistennew ħafna

Din mhix l-ewwel darba li Emmanuel Macron għamel emenda mingħajr ma skuża l-attitudni Franċiża. Imbagħad sempliċi kandidat għall-maġistratura suprema, Emmanuel Macron mar l-Alġerija fil-bidu tas-sena 2017. Huwa kien ċertament iddikjara li l-kolonizzazzjoni “hija delitt kontra l-umanità. Hija vera barbariżmu, u hija parti minn dan il-passat li rridu nħarsu fil-wiċċ billi nippreżentaw ukoll l-apoloġiji tagħna lil dawk li lejhom għamilna dawn il-ġesti”. Iżda erba’ snin wara, din l-apoloġija Franċiża għadha pendenti u forsi qatt ma tasal. Apoloġiji li l-president Franċiż seta’ ppreżenta tajjeb ħafna għal dan id-delitt ieħor kontra l-umanità li huwa l-ġenoċidju fir-Rwanda. Se jkun ipprefera jevita dak li żgur iqis bħala ammissjoni ta’ dgħjufija. Bid-disperazzjoni kbira tal-vittmi ta’ ġenoċidju li Franza qed tkompli timminimizza, minkejja l-evidenza kbira.